Lasowiacy i Rzeszowiacy, te dwie grupy etnograficzne zamieszkiwały dawniej Kotlinę Sandomierską. Ich historię i tradycje poznacie w skansenie w Kolbuszowej. Muzeum jest czynne przez cały rok.

Skansen w Kolbuszowej

Jako instytucja państwowa muzeum działa od 1972 r., jednak za początek jego istnienia przyjmuje się rok 1957. Wówczas to  w Powiatowym Domu Kultury w Kolbuszowej zaprezentowana została w grudniu wystawa pt. Sztuka Ludowa Lasowiaków”. Składające się na nią artefakty stały się zalążkiem dzisiejszej ekspozycji. Obecnie na obszarze ok. 30 ha znajduje się ponad 80 przykładów małej i dużej architektury. Zlokalizowane na terenie parku etnograficznego obiekty – domy mieszkalne, stodoły, chlewiki, wiatraki, karczma, szkoła, kościoły – pochodzą z przełomu XIX i XX wieku. Ważnym elementem ekspozycji jest otoczenie poszczególnych budynków, na które składają się: sady, stawy, przydomowe ogrody, pasieki oraz inne tradycyjnie zagospodarowane obszary, pozwalające zwiedzającym oglądać wiejski pejzaż w całej okazałości. Realizmu dodają zwierzęta hodowane w niektórych obejściach.

Drewniana zagroda.
Zagroda wielobudynkowa z Jeziórka w Muzeum Kultury Ludowej i Parku Etnograficznego. Fot.: Michał Bosek

Lasowiacy i Rzeszowiacy

Pierwsi zamieszkiwali przepastną puszczę Kotliny Sandomierskiej, drudzy zasiedlali jej południowe obrzeża, przez które przebiegały ważne szlaki handlowe: z Krakowa przez Przemyśl do Kijowa oraz z Sandomierza przez Karpaty na Węgry. Nazwa „Rzeszowiacy” ukuta została przez etnografów w okresie międzywojennym i odnosiła się do mieszkańców obszaru, którego centrum stanowił Rzeszów. W przeciwieństwie do Lasowiaków, Rzeszowiacy nie poczuwali się do jakiejś szczególnej wspólnoty z mieszkańcami innych wsi tego obszaru.

Lasowiacy natomiast, w poczuciu własnej odrębności wobec innych, sami siebie nazywali „Lesioki”. Stanowili dominującą grupę etnograficzną w Kotlinie Sandomierskiej. Ich życie związane było z puszczą, która otaczała zamieszkiwane przez nich wsie.  Wyrazem tych relacji jest zachowane w przekazach powiedzenie: „Las (u)ojciec nas, a my dzieci jigo, jidziewa do nigo”.

Dwa drewniane wiatraki
Wiatrak koźlak z Trzęsówki z ok. 1910 r. Fot. Michał Bosek

Kolbuszowskie stolarstwo

Prezentując kulturę ludową skansen nie zapomina o dokonaniach mieszkańców Kolbuszowej. Wyrazem tej dbałości jest kolekcja bogato zdobionych  mebli. Wśród wielu eksponatów kolbuszowskiego stolarstwa znajdują się m.in.: fornirowana orzechem a intarsjowana jaworem kanapa, którą w latach dwudziestych XX wieku dla Tyszkiewiczów z Weryni wykonał stolarz Jana Turek. Na czym polega fornirowanie i, by dowiedzieć się, co to jest intarsja, warto odwiedzić skansen w Kolbuszowej.

Kolbuszowa-28.jpg
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Fot. Michał Bosek
Kolbuszowa-27.jpg
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Fot. Michał Bosek
Kolbuszowa-26.jpg
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Fot. Michał Bosek
Kolbuszowa-25.jpg
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Fot. Michał Bosek
Kolbuszowa-24.jpg
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Fot. Michał Bosek
Kolbuszowa-23.jpg
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Fot. Michał Bosek
Kolbuszowa-22.jpg
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Fot. Michał Bosek
Kolbuszowa-21.jpg
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Fot. Michał Bosek
Kolbuszowa-20.jpg
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Fot. Michał Bosek
Kolbuszowa-19.jpg
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Fot. Michał Bosek
Kolbuszowa-18.jpg
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Fot. Michał Bosek
Kolbuszowa-16.jpg
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Fot. Michał Bosek
Kolbuszowa-15.jpg
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Fot. Michał Bosek
Kolbuszowa-14.jpg
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Fot. Michał Bosek
Kolbuszowa-13.jpg
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Fot. Michał Bosek
Kolbuszowa-10.jpg
Kolbuszowa-skansen Fot. Tadeusz Poźniak
Kolbuszowa-09.jpg
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Fot. Krzysztof Zajaczkowski
Kolbuszowa-08.jpg
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Fot. Krzysztof Zajączkowski
Kolbuszowa-07.jpg
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Fot. Krzysztof Zajączkowski
Kolbuszowa-04.jpg
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Fot. Krzysztof Zajączkowski
Kolbuszowa-03.jpg
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Fot. Krzysztof Zajączkowski
Kolbuszowa-02.jpg
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Fot. Krzysztof Zajączkowski
Kolbuszowa-01.jpg
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Fot. Krzysztof Zajączkowski
Kolbuszowa-33.jpg
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Fot. Michał Bosek
Kolbuszowa-32.jpg
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Fot. Michał Bosek
Kolbuszowa-31.jpg
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Fot. Michał Bosek
Kolbuszowa-30.jpg
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Fot. Michał Bosek

Udostępnij ten artykuł w mediach społecznościowych

Warto przeczytać

Najciekawsze atrakcje

Zapora w Solinie

Najciekawsze atrakcje

Zagroda pokazowa w Mucznem

Muzea i skanseny

Skansen w Sanoku

Architektura drewniana

Pałacyk Myśliwski w Julinie

Podkarpackie winnice

Karpacki Szlak Wina

Zamki, pałace i dwory

Zamek w Krasiczynie

Najciekawsze atrakcje

Skansen w Kolbuszowej

Pieszo, rowerem i konno

Bieszczady dla początkujących

Najciekawsze atrakcje

Arboretum w Bolestraszycach

Polecamy!


Zarządzaj ustawieniami dotyczącymi prywatności